IRANWIRE
آخرین روایت‌های آزاری که صفحه جنبش می‌تو فارسی منتشر کرده است، «ابوالفضل کاهانی»، نویسنده، کارگردان و برادر کوچکتر «عبدالرضا کاهانی» را به رفتارهای آزارگرانه جنسی متهم می‌کند. بعد از انتشار این روایت‌ها، عبدالرضا کاهانی متنی در حساب کاربری اینستاگرام خود منتشر کرد و با اشاره به این نکته که «از اولین کسانی بوده که بیانیه ۸۰۰ زن سینماگر را امضا کرده است»، خطاب به آن‌ها نوشت: «من شاهد درد و دل‌ها و اشک‌های برخی از شما بوده‌ام. من بارها و بارها سنگ صبور شما بوده‌ام. اگر امکان اعتراف ندارید، به شما کمک خواهم کرد. در اولین فرصت منتظر شما هستم و چنانچه نشد، اعتراف‌های شما را در راستای خدمت به خود شما در پنج دقیقه بیان می‌کنم و جنبشی که اگر چه دیر اما سرانجام پا گرفته است را جان می‌بخشم.»
برخی از زنان همراه با جنبش می‌تو، ادبیات کاهانی را دور از الگوی همدلی و به نوعی قلدرمآبانه تلقی کرده و به این یادداشت واکنش نشان دادند. صفحه می‌تو در واکنش به این یادداشت نوشت: «تهدید راوی با افشای روایت رنج‌اش بدون رضایت او! چه یادآوری مهمی برای جامعه زنان که چرا باید حواسشان با این اعلام حضورها و اما و اگرهای مردانه باشد!»
پیش از این نیز شماری از فعالان حقوق زنان به ادبیات مردسالارانه برخی از همراهان جنبش می‌تو انتقاد کرده بودند. این گزارش به دنبال پاسخی برای این پرسش است که برای همراهی با صداهای منکوب شده و تحت تبعیض زنان که امروز علیه آزارگری‌ها و سوءاستفاده از قدرت در عرصه‌های مختلف بلند شده چگونه باید بود؟
***
تعیین تکلیف برای زنان به بهانه حمایت
اغلب انتقادها به ادبیات عبدالرضا کاهانی به این مسئله بر می‌گردد که او در یادداشت کوتاهش با گوشزد کردن اینکه چه کاری درست است و چه کاری غلط نه در جایگاه یک همراه، که از موضع قدرت زنان آزاردیده را مخاطب قرار داده و آن‌ها را تهدید کرده است که روایت‌های آن‌ها را با نام قربانی و آزاردیده افشا می‌کند.
مینا خانی، از همراهان جنبش می‌تو، در این‌باره می‌گوید: « چه راحت و چه سریع برای جنبشی که دارد به خاطر حفظ عاملیت جنسی، انتخاب و نقش‌آفرینی سرکوب شدگان جنسی و جنسیتی می‌کوشد، تعیین خط و استراتژی می‌کنید. به جای اینکه نقش خود را در پروار کردن این مناسبات مردسالار بکاویید باز هم به شکل نمادینی «او مرد مثلا حامی» شد قیم زن. شد تعیین تکلیف کننده.»
سمانه سوادی، فعال برابری‌خواه و یکی از همراهان جنبش می‌تو درباره اظهارات عبدالرضا کاهانی به ایران‌وایر می‌گوید:« خیلی مشخص نیست آقای کاهانی دارد چه می‌گوید. آیا دارد در واکنش به روایت‌های آزار برادرش به دنبال تطهیر اوست و می‌گوید بروید دنبال دانه‌درشت‌ها در حالیکه یکی از نقدها به جنبش می‌تو همین بوده که روایت افراد عادی و غیرچهره عموما شنیده نمی‌شود؛ درحالیکه رنج آزار برای همه آزاردیدگان رنج است و آزارگران اعم از مشهور و غیرمشهور باید در برابر رفتارشان پاسخگو باشند. ما کسی به نام آزارگر بزرگ و کوچک نداریم.»
این فعال برابری جنسیتی در خصوص بخش دیگری از یادداشت کاهانی می‌گوید: « از بخشی از صحبت‌های کاهانی اینگونه برداشت شده که خطاب به زنان آزاردیده می‌گوید شما از ساختار قدرت برای رسیدن به جایگاهتان سوءاستفاده کرده و در مورد اتفاقاتی که برایتان افتاده مقصر هستید. »
سمانه سوادی با تاکید بر کلمه «اعتراف» در یادداشت کاهانی می‌گوید: «متن به شکلی نوشته شده که انگار به زنان آزار دیده می‌گوید شما قبلا در این‌باره با من درددل کردید و حالا بیایید اعتراف کنید نشان می‌دهد او در پس ذهنش آزاردیده را فرد مقصر و گناهکاری می‌داند که حالا بابت این قصور باید بیاید و اعتراف کند.»
حمایت از زنان با ادبیات مردسالارانه
از دیگر مردان حامی بیانیه زنان سینماگر ایرانی «بابک کریمی» هنرپیشه نام‌آشنای سینمای ایران بود. او با حضور در برنامه صفحه دو شبکه بی‌بی‌سی فارسی گفت: « من از مردان سوالی دارم شما خواهر دارید دختر دارید دلتان می‌خواهد کسی با او چنین کاری بکند و چنین دوراهی پیش پای او بگذارد؟»
اشاره او به درخواست‌های جنسی مردان در برخی موقعیت‌ها بود که زنان را تحت فشار می‌گذارند که یا باید قید پیشرفت را بزنند یا برای کسب آن موقعیت به درخواست‌های جنسی آن‌ها تن بدهند.
پروانه حسینی استاد مطالعات جنسیت و یکی از فعالان حقوق زنان که در همان برنامه شرکت داشت در واکنش به این ادبیات آن را بازتولید همان نگاه مردسالارانه‌ای دانست که بخشی از مشکلات زنان در ایران را منجر می‌شود.
این فعال برابری‌خواه در حساب کاربری خود هم نوشت: «همان‌طور که در برنامه گفتم و پیشتر هم نوشته‌ام کد مشترک بین حکومت و آزارگر جنسی و حتی بعضی مردان «حامی» زنان «محافظت» است که پشتش کنترل‌گری پنهان است. بابک کریمی مشکل آزار جنسی در سینما را فرهنگی می‌داند. می‌گوید اگر مردان همه را خواهر خود بدانند درست می‌شود. من می‌گویم این ادبیات ناموسی خودش مشکل ما است. با درس اخلاق درست نمی‌شود. زنان باید در مقامات بالاتر و همچنین کمیته ویژه ای که خواستار آن هستند حضور داشته باشند .»
تجاوز نشد، خودشان خواستند
اظهارات «پولاد کیمیایی» در واکنش به روایت‌های آزار در سینمای ایران نیز از دیگر واکنش‌هایی بود که بازخوردهای زیادی داشت. او با تاکید بر اینکه «آزار جنسی و تجاوز در همه جا اتفاق می‌افتد» برخی از راویان جنبش می‌تو را در دروغگویی متهم کرد و در یک ویدیو کوتاه گفت: « به بعضی‌ها تجاوز نشده، خودشان خواستند و حالا دارند نقش دختر مظلوم را بازی می‌کنند.»
بنفشه جمالی از فعالان شناخته شده حقوق زنان در واکنش به این اظهارات نوشت: «تربیت مرد سالار یعنی همین،یعنی میشی پولاد کیمیایی و وقتی همکارانت از درد و رنج و آزار جنسی که دیدند می‌نویسند به جای اینکه بگویی در کنارشان هستی و برای رنجی که کشیدند متاسفی انگشت اتهام را به سمت قربانی میگیری و به سبک مجری ۲٠:۳٠ میگویی خودت خواستی که به تو تجاوز شد.»
پیش از پولاد کیمیایی، «رضا کیانیان» بازیگر سینما با اشاره به این نکته که آزار و اذیت زنان فقط محدود به جامعه سینمایی نیست برخی از مصادیق آزار جنسی که زنان در زندگی روزمره با آن مواجه می‌شوند را برشمرد و مدعی شد « این موارد در سینما بزرگتر و خبری‌تر می‌شود چون سینما بزرگ‌ترین و فرا گیرترین رسانه است.»
کیانیان در ادامه مدعی شد در حالیکه « زن مدرن می‌تواند حق وحقوق خود را به دست بیاورد» بیانیه زنان سینماگر معترض به آزارهای جنسی در سینما « زن را بیشتر ضعیف و کمتر قدرتمند نشان داده است و باید تصحیح شود.»
برخی از فعالان برابری‌خواه حقوق زنان اما این شیوه حمایت رضا کیانیان را مورد انتقاد قرار دادند. مینا خانی در واکنش به رضا کیانیان در حساب کاربری اینستاگرامش نوشت: « جناب کیانیان، نویسنده‌ای آمریکایی در سال ۲۰۰۸ مفهومی برای این کار شما خلق کرد به نام «منزپلین» ما آن را در فارسی «مرضیح» ترجمه کرده‌ایم و این مفهوم دارد همین کار شما را توضیح می‌دهد: «وقتی مردان بدیهیات یا اموری که زن در آن تخصص دارد را برایش توضیح می‌دهند، در صورتی که خود از آن موضوع کمتر می‌دانند.»
حمایت نهادهای قدرت و دل پر درد زنان آزار دیده
یکی از بیانیه‌هایی که در ابتدا این تصویر را به خوانندگان می‌داد که در حمایت از آزاردیدگان سینمای ایران منتشر شده بیانیه « انجمن بازیگران سینمای ایران» بود. در بخشی از این بیانیه آمده بود: «از همه بازیگران به ویژه زنان بازیگری که مورد خشونت و تعرض جنسی قرار گرفته‌اند درخواست می‌کند بدون واهمه از نام و عنوان و جایگاه افراد، شکایات خود را طریق شورای صیانت خانه سینما تا صدور و اجرای حکم پیگیری کنند.»
این بیانیه که با «محکوم کردن هرگونه خشونت و آزار جنسی» اعلام کرده بود که «قاطعانه و با تمام توان تا مجازات متخلفین در کنار شاکیان خواهد ایستاد و اجازه هیچگونه مصلحت‌اندیشی و گذشت و سازش بر سر اصول و حرمت انسانی و آبرو و حیثیت سینمای» را نخواهد داد خیلی زود با واکنش زنان دست‌اندرکار سینما و آزاردیدگان مواجه شد. آن‌ها بدون اشاره به نام فرد مشخصی عنوان کردند این بیانیه از طرف هیئت مدیره انجمنی منتشر شده که یک نفر از آن‌ها با «چهار اتهام تعرض و تجاوز» روبروست اما همچنان در «آغوش گرم خواهرانه و برادرانه» دیگر اعضای این انجمن پذیرفته شده است.
جنبش می‌تو ایران پیشتر چند روایت آزار از «حبیب رضایی» یکی از اعضای انجمن بازیگران سینمای ایران را منتشر کرده است.
دومین ادعای حمایت از زنان آزار دیده این‌بار از سوی چهره‌ای در دولت ابراهیم رئیسی منتشر شد که به مجموعه‌ای از رفتارها و اظهارنظرهای زن‌ستیزانه شهره است. «انسیه خزعلی» معاون رییس جمهور ایران ۱۵ فروردین ۱۴۰۱ در صفحه اینستاگرام خود یادداشتی منتشر کرد و ضمن اشاره به «خلا قوانین و دستورالعمل‌های قانونی در حمایت از آزاردیدگان در محیط کار» نوشت: «معاونت زنان و خانواده بر خود لازم می‌داند که گوش شنوای مطالبات زنان هنرمند در عرصه سینمای ایران باشد و با دعوت از این عزیزان و با همکاری نهادهای مسئول و متولی برای طراحی سازوکار لازم صیانت از شان و منزلت زنان در این حوزه یاری می‌رساند. »
در واکنش به این یادداشت، «شقایق نوروزی» که خود یکی از هنرمندان عرصه سینما و تئاتر در ایران بوده و پیشتر درباره آزار جنسی بازیگران زن در عرصه سینما صحبت کرده است از انسیه خزعلی خواست با توجه به نقش خود در دولت و اختیاراتی که دارد افرادی را که در رسانه‌های ایران «تعبیر‌های خشونت آمیز جنسی» در مورد زنان را با روایت خشونت جنسی یکی می‌کنند پاسخگو کند.
انسیه خزعلی از پا ننشست و چند روز بعد نیز در حساب کاربری خود در توییتر خود از برگزاری نشستی با برخی هنرمندان سینماگر و امضاکنندگان بیانیه زنان دست‌اندرکار سینما خبر داد.
در دومین مورد نیز ترانه علیدوستی بازیگر سینما و سمیه میرشمسی هر دو از اعضا هیات پیگیری مطالبات زنان فعال در سینما و تئاتر اعلام کردند «تا جایی که هیات در جریان است، زنان امضاکننده به دیدار کسی نرفته‌اند.»
پس از انتشار بیانیه صدها زن سینماگر در اعتراض به «خشونت، آزار و باج‌گیری جنسی» در سینمای ایران، هانیه توسلی، ترانه علیدوستی، سمیه میرشمسی، غزاله معتمد و مارال جیرانی توسط امضا کنندگان این بیانیه برای پیگیری تشکیل کمیته مستقل بررسی سوء رفتارهای جنسی در سینمای ایران، انتخاب شدند.
بنابر اطلاعیه‌ای که صفحه اینستاگرامی « جنبش می‌تو ایران» در این‌باره منتشر کرده است اعضای این مجمع ۵ نفره قرار است با کمک حقوقدانان و مشاوران راهکار‌های تشکیل یک کمیته مستقل را بررسی کنند و اگر نیاز به حضور رسانه‌ای یا اقدامات حقوقی و اداری بود مقدمات آن را انجام دهند تا مسیر برای مطالبات بیانیه سینماگران زن هموار شود.
